Zuid-Holland

De Kaderrichtlijn Water (KRW) heeft tot doel om in 2015 in alle Europese waterlichamen een goede ecologische toestand te bereiken. De doelen en bijbehorende maatregelpakketten worden eind 2008 vastgesteld. Voor het behalen van de doelen kan tweemaal voor een periode van 6 jaar uitstel worden aangevraagd. Dus uiterlijk in 2027 moet die goede ecologische toestand zeker zijn bereikt. De Zuid-Hollandse waterschappen/hoogheemraadschappen zullen tot 2027 vele honderden miljoenen euro's investeren in maatregelen als natuurvriendelijke oevers, vispaaiplaatsen, ecologisch beheer en onderhoud, baggeren, visstandbeheer, vismigratievoorzieningen, verbetering van afvalwaterzuiveringen en het stimuleren van waterplantengroei. Voor de KRW geldt een resultaatverplichting en als de doelen niet worden gehaald kan Europa forse boetes opleggen. De Europese Commissie zal het behalen van die doelen in 2015 dan wel 2021/2027 waarschijnlijk niet alleen afwegen tegen de uitgevoerde maatregelen maar ook tegen de inspanning (of juist het gebrek daaraan) om contraproductief beleid om te buigen. Parallel aan het KRW-proces heeft een aantal waterrijke gemeenten in Zuid-Holland een visie ontwikkeld op recreatie en toerisme. Zo wil Teylingen de Kagerplassen en de Hollandse plassen laten uitgroeien tot een hoogwaardig en veelzijdig watersportgebied door realiseren van meer passantenligplaatsen, uitbreiding van bestaande jachthavens met maximaal 800 ligplaatsen, aanleg van boerenjachthavens, meer waterverbindingen tussen de Kagerplassen en Sassenheim/Voorhout en door een rondje varen vanaf de Kagerplassen en drie kernen mogelijk te maken. De gemeente Alkemade wil kamperen op het water promoten, meer passantenplekken maken en 1200 extra ligplaatsen bouwen in de jachthavens rond de Braassemmermeer. Natuurlijk kan Jacobswoude niet achterblijven, dus ook daar meer jachthavenligplaatsen en passantenplaatsen. Gemeente Bernisse wil de Bernisse doorvaarbaar maken voor motorjachten en natuurlijk ook een jachthaven. En dan hebben we het nog niet over Nieuwkoop, Aalsmeer, het gebied rond Vlaardingen/Maassluis, etc. Meer ligplaatsen, passantenplekken en betere routes leiden onvermijdelijk tot meer pleziervaart. Kortgeleden hebben 15 (deel)gemeenten en de Hoogheemraadschappen Delfland en Rijnland zich verenigd in de Vereniging Regionaal Samenwerkingsverband Water Stad Land. Het belangrijkste doel is benutting van het economisch potentieel van het water. Hoewel het in eerste instantie lijkt te gaan om het bevorderen van de pleziervaart tussen Katwijk en Leidschendam (voornamelijk scheepvaartkanaal) zal dit ook tot meer drukte op andere wateren gaan leiden.
De gemiddelde grootte van pleziervaartuigen - en het daarmee samenhangend groter motorvermogen - neemt nog steeds toe. Indien bovengenoemde plannen/ontwikkelingen doorgaan zal een groot deel (of wellicht zelfs het gehele positieve effect) van de KRW-inspanning teniet worden gedaan. Golfslag en zuiging wervelen het bodemsediment op waardoor meer nutriënten beschikbaar komen, het water troebel wordt en de waterplantengroei wordt belemmerd. Ook de ontwikkeling van vegetatie in natuurvriendelijke oevers komt niet op gang of bestaande vegetatie raakt zelfs beschadigd.

Door de KRW zijn fundamentele discussies over functies zoals landbouw en visserij op gang gekomen maar de ontwikkeling van de recreatie op het water lijkt nog steeds een volstrekt autonoom proces. Gemeenten ontwikkelen daarvoor beleid vanuit economische perspectieven zonder dat de gevolgen voor de aquatische ecologie goed zijn onderzocht. Vervolgens geven de waterbeheerders keurvergunningen af voor aanlegplaatsen en jachthavens. Het kan echter niet zo zijn dat waterbeheerders substantiële en peperdure maatregelen uitvoeren om KRW-doelen te definiëren/behalen terwijl parallelle ontwikkelingen - zoals een toename van de pleziervaart - het bereiken van deze doelen juist ernstig belemmeren. Vooral in de ondiepe plassen zullen de KRW-doelen zoals helder water, de vestiging van ondergedoken waterplanten en een evenwichtig opgebouwde macrofauna/visstand nooit gehaald kunnen worden als de pleziervaart zonder beleidsmatige onderbouwing ongebreideld kan blijven groeien. In die zin is de toenemende waterrecreatie dus tegengesteld aan de KRW-doelen.

Het beleid van de gemeente Alkemade om 1200 extra ligplaatsen te willen realiseren staat volgens de SP haaks op het beleid van het Hoogheemraadschap van Rijnland om in de nabije toekomst te voldoen aan de KaderRichtlijn Water. Daarom zal wat de SP betreft de Provincie Zuid-Holland voor de pleziervaart een regierol moeten gaan vervullen analoog aan de ruimtelijke regierol op het gebied van woningbouw, natuur en bedrijventerreinen. Het is daarbij niet de bedoeling dat de groei van de watersport geheel wordt gestopt. Zonering in tijd, locatie, motorvermogen, lengte, kanovaren, roeien, zeilen, etc. en een strenge handhaving (ook op snelheid) kunnen de negatieve effecten helpen verminderen. De SP denkt dan bijvoorbeeld aan het beperken van snelvaren en beperkingen in lengte/motorvermogen voor de ondiepe plassen zoals de Westeinder, delen van de Kaag, de Braassemmermeer en ondiepe secundaire boezemwateren. De doorgaande routes moeten daarbij zoveel mogelijk voor alle vaartuigen bruikbaar blijven.