Zuid-Holland

Opgeheven haltes, vervallen buslijnen, bussen die minder vaak rijden, dienstregelingen die later beginnen en vroeger stoppen, personeel waarvan de arbeidsomstandigheden zwaar te wensen over laten. Dat zijn de gevolgen van de privatisering van het openbaar vervoer. Wat van belang is voor iedereen mag dus niet worden overgelaten aan ‘de markt’, zo betogen Lies van Aelst van SP Zuid-Holland en Jan van den Hout van Reizigersoverleg Regio Dordrecht.

Je kunt geen krant openslaan of er staat wel een lezersbrief in waarin geklaagd wordt over de afbraak van het openbaar vervoer in Zuid-Holland. Dat is niet zomaar zover gekomen. Vanaf het moment dat het een goed idee leek om de dienstverlening te laten uitvoeren door commerciële, vooral buitenlandse bedrijven, werd de doelstelling ‘service’ ingeruild voor winst maken.

Uitkleden

Dat is lastig zat. Zo lastig dat de vervoerders over zijn gegaan tot het uitkleden van de dienstregelingen. En de Provincie als opdrachtgever stond erbij en vond het prima. Sterker nog: het Provinciebestuur moest in slechte tijden financieel bijspringen om de winsten voor de aandeelhouders overeind te houden. Het is hoog tijd dat we de regie weer in eigen handen nemen. Ooit werd het openbaar vervoer uitgevoerd door de Provincie. Waarom zou dat niet weer kunnen? Het alternatief hebben we immers uitgeprobeerd en dat werkt niet. Ook het buitengebied verdient goed OV. Ook de werknemer die geen auto heeft moet op tijd op het werk kunnen komen en weer naar huis kunnen gaan. Ziekenhuispersoneel met vroege en late diensten bijvoorbeeld.

Warme hap

Goed openbaar vervoer betekent ook dat het personeel fatsoenlijk betaald wordt en onder normale omstandigheden het werk kan doen. Dat houdt in: diensten waar ruimte in zit voor pauzes, naar het toilet gaan, niet in 10 minuten je warme hap naar binnen hoeven werken. En toch is dat verre van vanzelfsprekend, met als gevolg stress, fysieke problemen en daardoor een hogere kans op ziek worden. Het is niet voor niets dat de chauffeurs staken. Dat doen ze liever niet, maar als de druk zo hoog wordt opgevoerd kunnen ze niet anders.

Arbeidsomstandigheden

Ze verdienen daarvoor de steun van de reizigers, maar ook van de politiek. En dat laatste, daar schort het aan in Zuid-Holland. Het Provinciebestuur, gevormd en gesteund door VVD, GroenLinks, PvdA, CDA en ChristenUnie-SGP kijkt consequent de andere kant op als de arbeidsomstandigheden ter sprake komen. Het kan anders. In concessiegebied Noord-Brabant is in het programma van eisen een hoofdstuk personeel opgenomen. Daar staat in hoe personeel van de vervoerder met reizigers om moet gaan, maar ook hoe de vervoerder met zijn personeel om moet gaan. Gedeputeerde Zevenbergen houdt vol dat hij er geen grip op heeft, maar dat is dus een kwestie van willen. Het is hoog tijd het tij te keren. Het openbaar vervoer moet voor en van iedereen zijn.

Lies van Aelst (SP Zuid-Holland)
Jan van den Hout (Reizigersoverleg Regio Dordrecht)

Dit opiniestuk werd ook gepubliceerd in het AD editie Dordrecht van 11 maart 2023